Studimi zbulon ditët 19-orëshe në të kaluarën e thellë të Tokës

Në kundërshtim me besimin tradicional, gjatësia e ditës së Tokës nuk ishte vazhdimisht më e shkurtër në të kaluarën, por mund të ketë ngecur në rreth 19 orë për rreth një miliard vjet, sipas një studimi të botuar në Nature Geoscience. Kjo periudhë e gjatësisë së qëndrueshme të ditës në mënyrë intriguese përkon me dy rritje të konsiderueshme të oksigjenit atmosferik, duke sugjeruar se rrotullimi i Tokës mund të ketë ndikuar në përbërjen e saj atmosferike.

Është e vështirë të realizojmë gjithçka që duam të bëjmë brenda një dite. Por do të kishte qenë edhe më e vështirë nëse do të kishim jetuar më herët në historinë e Tokës.

Edhe pse “ne e marrim si të mirëqenë ditën 24-orëshe, në të kaluarën e thellë të Tokës, ditët ishin edhe më të shkurtra.

Gjatësia e ditës ishte më e shkurtër sepse Hëna ishte më afër. “Me kalimin e kohës, Hëna ka vjedhur energjinë rrotulluese të Tokës për ta rritur atë në një orbitë më të lartë më larg nga Toka,” tha Ross Mitchell, gjeofizik në Institutin e Gjeologjisë dhe Gjeofizikës të Akademisë së Shkencave Kineze dhe autori kryesor i një studimi të ri të botuar në Gjeoshkenca e Natyrës.

“Shumica e modeleve të rrotullimit të Tokës parashikojnë se gjatësia e ditës ishte vazhdimisht më e shkurtër dhe më e shkurtër duke u kthyer pas në kohë,” tha Uwe Kirscher, bashkëautor i studimit dhe një studiues tani në Universitetin Curtin në Australi.

Por një ndryshim i ngadaltë dhe i qëndrueshëm në gjatësinë e ditës, duke u kthyer prapa në kohë nuk është ajo që gjetën Mitchell dhe Kirscher.

Si e masin studiuesit gjatësinë e ditës së lashtë? Në dekadat e kaluara, gjeologët përdorën të dhëna nga shkëmbinj të veçantë sedimentarë duke ruajtur shtresat në shkallë shumë të imët në banesat e baltës së baticës. Numëroni numrin e shtresave sedimentare në muaj të shkaktuara nga luhatjet e baticës dhe e dini numrin e orëve në një ditë të lashtë.

Por të dhënat e tilla të baticës janë të rralla dhe ato të ruajtura shpesh diskutohen. Për fat të mirë, ekziston një mënyrë tjetër për të vlerësuar gjatësinë e ditës.

Ciklostratigrafia është një metodë gjeologjike që përdor shtresimin ritmik sedimentar për të zbuluar ciklet astronomike “Milankovitch” që pasqyrojnë se si ndryshimet në orbitën dhe rrotullimin e Tokës ndikojnë në klimën.

“Dy cikle Milankovitch, precesioni dhe pjerrësia, lidhen me lëkundjen dhe animin e boshtit të rrotullimit të Tokës në hapësirë. Prandaj, rrotullimi më i shpejtë i Tokës së hershme mund të zbulohet në cikle më të shkurtra precesioni dhe pjerrësi në të kaluarën, “shpjegoi Kirscher.

Mitchell dhe Kirscher përfituan nga një përhapje e fundit e të dhënave të Milankovitch, me mbi gjysmën e të dhënave për kohët e lashta të krijuara në shtatë vitet e fundit.

“Ne e kuptuam se më në fund ishte koha për të testuar një lloj ideje alternative, por krejtësisht të arsyeshme, rreth paleorotacionit të Tokës,” tha Mitchell.

Një teori e paprovuar është se gjatësia e ditës mund të ketë ngecur në një vlerë konstante në të kaluarën e largët të Tokës. Përveç baticave në oqean që lidhen me tërheqjen e Hënës, Toka gjithashtu ka baticë diellore që lidhen me ngrohjen e atmosferës gjatë ditës.

Baticat diellore atmosferike nuk janë aq të forta sa baticat oqeanike hënore, por jo gjithmonë do të kishte qenë kështu. Kur Toka po rrotullohej më shpejt në të kaluarën, tërheqja e Hënës do të kishte qenë shumë më e dobët. Ndryshe nga tërheqja e Hënës, batica e Diellit në vend të kësaj e shtyn Tokën. Pra, ndërsa Hëna ngadalëson rrotullimin e Tokës, Dielli e përshpejton atë.

“Për shkak të kësaj, nëse në të kaluarën këto dy forca të kundërta do të ishin bërë të barabarta me njëra-tjetrën, një rezonancë e tillë baticore do të kishte bërë që gjatësia e ditës së Tokës të ndalonte ndryshimin dhe të kishte mbetur konstante për disa kohë”, tha Kirscher.

Gjatësia e ditës së Tokës duket se ka ndaluar rritjen e saj afatgjatë dhe është rrafshuar në rreth 19 orë afërsisht midis dy deri në një miliardë vjet më parë – “miliardë vjet”, vuri në dukje Mitchell, “zakonisht të referuara si miliardë “i mërzitshëm”.

Koha e ngecjes qëndron në mënyrë intriguese midis dy rritjeve më të mëdha të oksigjenit. Timothy Lyons nga Universiteti i Kalifornisë, Riverside, i cili nuk ishte i përfshirë në studim, tha: “Është magjepsëse të mendosh se evolucioni i rrotullimit të Tokës mund të ketë ndikuar në përbërjen në zhvillim të atmosferës.”

Kështu, studimi i ri mbështet idenë se rritja e Tokës në nivelet moderne të oksigjenit duhej të priste për ditë më të gjata që bakteret fotosintetike të gjeneronin më shumë oksigjen çdo ditë.