Dëshmi të reja për një oqean të madh të lashtë në Mars

Studiuesit thonë se kanë zbuluar prova të reja se Marsi dikur kishte një oqean të madh verior. Zbulimi i shton provave ekzistuese se Marsi i lashtë kishte kushtet e duhura për të mbështetur ndoshta një formë jete.

Sot, Marsi ka një klimë të ftohtë dhe të shkretëtirës. Çdo ujë besohet të jetë në formë akulli për shkak të temperaturave jashtëzakonisht të ftohta të planetit. Por ka shumë prova që sugjerojnë se lumenj, liqene dhe madje edhe oqeane kanë ekzistuar dikur në Mars.

Për shembull, një studim i vitit 2015 nga agjencia amerikane e hapësirës NASA sugjeroi se 4.3 miliardë vjet më parë, Marsi ka të ngjarë të kishte një oqean që mbulonte gati gjysmën e hemisferës veriore të Marsit.

Një tjetër studim i mbështetur nga NASA, i botuar në janar, vlerësoi se tre miliardë vjet më parë, klima në pjesën më të madhe të hemisferës veriore të planetit ishte shumë e ngjashme me Tokën e sotme. Studimi vuri në dukje se në atë kohë, Marsi ka të ngjarë të kishte një atmosferë shumë më të trashë se sot dhe kishte një oqean verior aktiv.

Tani, dy studiues amerikanë kanë lëshuar një sërë hartash që ata thonë se ofron dëshmi të reja mjedisore të një oqeani të madh të lashtë në hemisferën veriore të ulët të Marsit.

Ekipi mblodhi të dhëna nga imazhet satelitore të Marsit. Më pas ata i kombinuan këto imazhe për të krijuar harta topografike të hemisferës veriore të planetit.

Duke përdorur këto harta, studiuesit thanë se ishin në gjendje të bashkonin prova të vijave bregdetare që ndodheshin në buzë të një trupi të madh uji rreth tre miliardë e gjysmë vjet më parë.

Shkencëtarët kohët e fundit publikuan gjetjet e tyre në Journal of Geophysical Research: Planets.

Ekipi tha se përdorte softuer të zhvilluar nga Shërbimi Gjeologjik i Shteteve të Bashkuara për të hartuar të dhënat e mbledhura nga një anije kozmike e operuar nga NASA. Hulumtimi zbuloi më shumë se 6500 kilometra kreshta që besohet se janë formuar nga uji i rrjedhshëm.

Shkencëtarët thonë se kreshtat ka të ngjarë të përfaqësojnë dëshmitë e mbetura të sistemeve të lumenjve të gërryer dhe të një shtrati të lashtë oqean. Ekipi tha se kërkimi i tij sugjeroi gjithashtu nivele të mëdha sedimentesh, duke ofruar dëshmi të mëtejshme të një oqeani të madh.

Benjamin Cardenas ishte një bashkë-shkrimtar i studimit. Ai është profesor i gjeoshkencave në Penn State University në Pensilvani. Ai tha në një deklaratë se zona e Marsit e studiuar – tani e njohur si Aeolis Dorsa – përmban “koleksionin më të dendur” të kreshtave të formuara nga uji në planet.

Cardenas tha se gjetjet e studimit tregojnë se oqeani i mundshëm në atë zonë të Marsit ishte shumë aktiv dhe interesant. “Ishte dinamike. Niveli i detit u rrit ndjeshëm”, tha ai. “Shkëmbinjtë po depozitoheshin përgjatë pellgjeve të tij me shpejtësi. Kishte shumë ndryshime duke ndodhur këtu.”

Cardenas shtoi se zonat në planetin tonë që përmbajnë kreshta dhe sedimente të formuara nga uji u ofrojnë studiuesve shumë informacione të dobishme për klimën dhe format e jetës së një zone. “Nëse shkencëtarët duan të gjejnë një rekord të jetës në Mars, një oqean aq i madh sa ai që dikur mbulonte Aeolis Dorsa do të ishte vendi më logjik për të filluar,” tha ai.

Ekipi vuri në dukje se qëllimi kryesor i eksploruesit të Marsit të NASA-s, Curiosity, është të kërkojë shenja të jetës së lashtë në planet. Aktualisht, Curiosity po vepron brenda kraterit Gale të planetit, i cili ndodhet në hemisferën jugore të Marsit. Në të kaluarën, studiuesit kanë gjetur gjithashtu prova të sistemeve të kaluara të ujit rreth kraterit Gale.

Përveç sigurimit të më shumë dëshmive të një oqeani të madh, Cardenas sugjeroi se studimi i ri ofron gjithashtu informacion të dobishëm mbi klimën e lashtë të Marsit dhe historinë e zhvillimit. “Bazuar në këto gjetje, ne e dimë se duhej të kishte pasur një periudhë kur ishte mjaft e ngrohtë dhe atmosfera ishte mjaft e trashë për të mbështetur këtë ujë shumë të lëngshëm në të njëjtën kohë,” tha ai.