Ekipi hulumtues identifikon valë gjigante rrotulluese në skajin e magnetosferës së Jupiterit
Një ekip i udhëhequr nga Instituti i Kërkimeve Jugperëndimore (SwRI) dhe Universiteti i Teksasit në San Antonio (UTSA) ka zbuluar se anija kozmike Juno e NASA-s që rrotullohet rreth Jupiterit shpesh ndeshet me valë gjigante rrotulluese në kufirin midis erës diellore dhe magnetosferës së Jupiterit. Valët janë një proces i rëndësishëm për transferimin e energjisë dhe masës nga era diellore, një rrymë grimcash të ngarkuara të emetuara nga dielli, në mjediset hapësinore planetare.
Jake Montgomery, një student doktorature në programin e përbashkët të fizikës hapësinore midis UTSA dhe SwRI, vuri në dukje se këto fenomene ndodhin kur një ndryshim i madh në shpejtësi formohet përtej kufirit midis dy rajoneve në hapësirë. Kjo mund të krijojë një valë rrotulluese, ose vorbull, në ndërfaqen që ndan fushën magnetike të një planeti dhe erën diellore, e njohur si magnetopauza. Këto valë Kelvin-Helmholtz nuk janë të dukshme me sy të lirë, por mund të zbulohen përmes vëzhgimeve të instrumenteve të plazmës dhe fushave magnetike në hapësirë. Plazma – një gjendje themelore e materies e përbërë nga grimca, jone dhe elektrone të ngarkuara – është e kudondodhur në gjithë universin.
“Paqëndrueshmëritë e Kelvin-Helmholtz-it janë një proces fizik themelor që ndodh kur erërat diellore dhe yjore ndërveprojnë me fushat magnetike planetare në të gjithë sistemin tonë diellor dhe në të gjithë universin,” tha Montgomery. “Juno vëzhgoi këto valë gjatë shumë prej orbitave të tij, duke siguruar prova përfundimtare se paqëndrueshmëritë e Kelvin-Helmholtz-it luajnë një rol aktiv në ndërveprimin midis erës diellore dhe Jupiterit.”
Montgomery është autori kryesor i një studimi të botuar në Geophysical Research Letters që përdor të dhëna nga instrumente të shumta Juno, duke përfshirë magnetometrin e tij dhe Eksperimentin Jovian Auroral Distributions (JADE) të ndërtuar nga SwRI.
“Koha e gjatë e Junos pranë magnetopauzës së Jupiterit ka mundësuar vëzhgime të detajuara të fenomeneve të tilla si paqëndrueshmëria e Kelvin-Helmholtz-it në këtë rajon,” tha Dr. Robert Ebert, një shkencëtar i stafit në SwRI, i cili gjithashtu shërben si profesor ndihmës në UTSA. “Ky ndërveprim i erës diellore është i rëndësishëm pasi mund të transportojë plazmën dhe energjinë nëpër magnetopauzë, në magnetosferën e Jupiterit, duke nxitur aktivitetin brenda atij sistemi.”