Observatori hapësinor lëshon imazhin mahnitës të ‘fantazmës’ së yllit gjigant
Pasojat e vdekjes shpërthyese të një ylli të madh shihet në një imazh të lëshuar të hënën nga Observatori Jugor Evropian, duke treguar fije të mëdha gazi me shkëlqim që shkëlqente në hapësirë gjatë supernovës.
Para se të shpërthejë në fund të ciklit të tij jetësor, ylli besohet të ketë pasur një masë të paktën tetë herë më të madhe se dielli ynë. Ajo ishte e vendosur në galaktikën tonë Rruga e Qumështit rreth 800 vjet dritë nga Toka në drejtim të konstelacionit Vela. Një vit drite është distanca që kalon drita në një vit, 5.9 trilion milje (9.5 trilion km).
Imazhi i frikshëm tregon retë e gazit që duken si tenda rozë dhe portokalli në filtrat e përdorur nga astronomët, duke mbuluar një hapësirë afërsisht 600 herë më të madhe se sistemi ynë diellor.
“Struktura filamentare është gazi që u hodh nga shpërthimi i supernovës, i cili krijoi këtë mjegullnajë. Ne shohim materialin e brendshëm të një ylli ndërsa ai zgjerohet në hapësirë. Kur ka pjesë më të dendura, një pjesë e materialit të supernovës tronditet me gazin përreth dhe krijon një pjesë të strukturës filamentare, “tha Bruno Leibundgut, një astronom i lidhur me Observatorin Jugor Evropian (ESO).
Imazhi tregon mbetjet e supernovës rreth 11,000 vjet pas shpërthimit, tha Leibundgut.
“Shumica e materialit që shkëlqen është për shkak të atomeve të hidrogjenit që janë të ngacmuar. Bukuria e imazheve të tilla është se ne mund të shohim drejtpërdrejt se çfarë materiali ishte brenda një ylli, “shtoi Leibundgut. “Materiali që është ndërtuar gjatë shumë miliona viteve tani është ekspozuar dhe do të ftohet gjatë miliona viteve derisa përfundimisht të formojë yje të rinj. Këto supernova prodhojnë shumë elementë – kalcium ose hekur – të cilat ne i mbajmë në trupin tonë. Kjo është një pjesë spektakolare e rrugës në evolucionin e yjeve.”
Vetë ylli është reduktuar si pasojë e supernovës në një objekt rrotullues tepër të dendur të quajtur pulsar. Një pulsar është një lloj ylli neutron – një nga objektet qiellore më kompakte që dihet se ekziston. Ky rrotullohet 10 herë në sekondë.
Imazhi përfaqësonte një mozaik vëzhgimesh të marra me një kamerë me fushë të gjerë të quajtur OmegaCAM në teleskopin VLT Survey, të organizuar në Observatorin Paranal të ESO-s në Kili. Të dhënat për imazhin janë mbledhur nga viti 2013 deri në vitin 2016, tha ESO.