Shkencëtarët nxjerrin një kilometër shkëmb nga manteli i Tokës në një mision rekord
Për herë të parë, shkencëtarët kanë shpuar një mal nënujor për të mbledhur një pjesë rekord të mantelit të Tokës – një bërthamë shkëmbi që është më shumë se 1 kilometër i gjatë.
Arritja mahnitëse u arrit duke shpuar në Masivin Atlantis, një mal nënujor i vendosur në kreshtën e mesme të Atlantikut, thellë nën Oqeanin Atlantik të Veriut. Duke rreshtuar një stërvitje në këtë vend, gjeologët hapën një vrimë deri në 4,156 këmbë (1,267 metra) në mal dhe nxorrën një sasi “marrëveshëse” të shkëmbinjve serpentinit – shkëmbinj metamorfikë që formohen në kufijtë e thellë të pllakave tektonike – nga brendësia e Tokës.
Pavarësisht gjetjeve novatore, kjo nuk është stërvitja më e thellë që ka shkuar ndonjëherë në shtratin e detit, dhe teknikisht, ajo nuk ka gërmuar në mantelin e Tokës. Në vend të kësaj, studiuesit përfituan nga një “dritare tektonike” – një rajon ku shkëmbinjtë e mantelit janë shtyrë mbi vendin e tyre të zakonshëm të pushimit – për të fundosur stërvitjen dhe për të nxjerrë materialin.
“Në Tokë, shkëmbi i mantelit është normalisht jashtëzakonisht i vështirë për t’u aksesuar,” shkruajnë gjeologët në një postim në blog. “Masivi Atlantis ofron një avantazh të rrallë për të hyrë në të, pasi ai përbëhet nga shkëmbinj manteli që janë afruar më afër sipërfaqes përmes procesit të përhapjes ultra të ngadaltë të detit.”
Gjeologët janë përpjekur të nxjerrin pjesë të konsiderueshme të mantelit të Tokës që nga viti 1961, kur shkencëtarët në Projektin Mohole u përpoqën të bënin shpime nën Oqeanin Paqësor për të arritur në ndërprerjen e Mohorovičić, rajoni ku korja e Tokës i hap rrugën mantelit të saj. Fatkeqësisht, stërvitja e projektit e bëri atë vetëm 601 këmbë (183 m) nën shtratin e detit përpara se të themelohej dhe përpjekja të fshihej. Pas kësaj, një numër përpjekjesh të mëvonshme për shpimin e oqeanit gjithashtu përfunduan pa ndonjë sukses.
Kjo do të thotë që për të studiuar copa të mantelit të Tokës për të dhëna në procese të ndryshme si vullkanizmi dhe fusha magnetike e planetit, shkencëtarëve u është dashur të mbështeten në copa shkëmbi të nxjerra nga shpërthimet vullkanike, të cilat të gjitha janë ndryshuar nga udhëtimi i tyre në sipërfaqe. .
Gjeologët, anëtarë të Programit Ndërkombëtar të Zbulimit të Oqeanit në bordin e anijes së shpimit shkencor JOIDES Resolution, nisën misionin e tyre në Masivin Atlantis jo sepse donin të nxirrnin bërthamat e mantelit, por sepse po kërkonin origjinën e jetës në Tokë. Shkëmbinjtë e masivit përmbajnë olivinë, e cila reagon me ujin në një proces të quajtur serpentinizim për të prodhuar hidrogjen, një burim ushqimor thelbësor për jetën mikrobike.
Megjithatë, menjëherë pas 1 majit, kur ata zbarkuan stërvitjen e tyre në një çarje horizontale në shtratin e detit, studiuesit nxorrën një bërthamë rekord të shkëmbinjve të mantelit të sipërm që shtrihej më shumë se 3,280 këmbë të gjatë.
Shkëmbi ishte kryesisht peridotit, një shkëmb magmatik i trashë që është i mbushur me olivin dhe piroksen dhe është lloji shkëmbor më i zakonshëm në mantelin e sipërm. Disa shenja të ndryshimit të shkëmbit nga ndërveprimet me ujin e detit mund të nënkuptojnë se ai është nga korja e poshtme dhe jo nga manteli i sipërm, por shkencëtarët janë ende duke shpuar për mostra edhe më të thella për ta vënë zbulimin e tyre pa dyshim. Brenda këtyre shkëmbinjve gjendet një thesar informacioni që gjeologët do të shqyrtojnë për të mësuar më shumë informacion rreth funksionimit të brendshëm të Tokës.
“Madhësia e historisë që po ndodh me siguri nuk ka humbur në partinë tonë shkencore, shumë prej të cilëve janë studiues të sprovuar në terren dhe besojnë se këto do të jenë të dhëna tepër të rëndësishme për shumë breza shkencëtarësh që do të vijnë,” shkruajnë gjeologët në postimin në blog.