Shkencëtarët zbulojnë mostrën e ADN-së 1 milion vjeçare që fshihet nën shtratin e detit të Antarktidës
ADN-ja nga mikroorganizmat e lashtë, disa prej të cilëve datojnë afërsisht 1 milion vjet më parë, është zbuluar nën shtratin e detit në Antarktidë. ADN-ja është më e vjetra e zbuluar ndonjëherë nga sedimentet e detit, tregon një studim i ri.
Shkencëtarët mblodhën aksidentalisht mostrat gjenetike të pazakonta, të njohura si ADN e lashtë sedimentare ose sedaDNA, deri në 584 këmbë (178 metra) nën shtratin e detit si pjesë e një studimi të vitit 2019 të udhëhequr nga Programi Ndërkombëtar i Zbulimit të Oqeanit në Detin Skoci në veri të Antarktidës kontinentale. Në studimin e ri, i cili u publikua në internet më 2 tetor në revistën Nature Communications, studiuesit analizuan për herë të parë mostrat e sedaDNA.
Ekipi pa nga afër modelet e dëmtimit brenda fragmenteve të ADN-së të gjetura për të përcaktuar saktësisht se sa vjeç ishin. Fragmentet më të vjetra ishin rreth 1 milion vjet të vjetra. Deri më tani, sedaDNA më e vjetër, e cila u gjet e mbyllur brenda permafrostit të Arktikut, daton rreth 650,000 vjet më parë, raportoi Science Alert.
“Fragmentet janë sedaDNA më e vjetër detare e vërtetuar e zbuluar deri më sot,” tha në një deklaratë autorja kryesore e studimit Linda Armbrecht, një studiuese në Institutin për Studime Detare dhe Antarktike në Universitetin e Tasmanisë në Australi. Mostrat janë ruajtur jashtëzakonisht mirë për shkak të temperaturave të ulëta, përqendrimeve të reduktuara të oksigjenit dhe mungesës së rrezatimit UV, tha Armbrecht.
Shkencëtarët nuk janë të sigurt se cilës specie i përket sedaDNA më e vjetër, megjithëse është padyshim nga një eukariot – që do të thotë se vjen nga një kafshë, bimë ose kërpudha dhe jo nga një bakter ose virus.
Megjithatë, shumica e mostrave të ADN-së i përkasin diatomeve – një lloj fitoplanktoni që ekziston ende sot në oqeanet e botës dhe përbën bazën e shumicës së rrjetave ushqimore detare.
Të dhënat e sedaDNA nga Deti i Skocisë tregojnë se ka të ngjarë të ketë pasur një shpërthim në bollëkun e diatomeve rreth 540,000 vjet më parë, pikërisht në kohën kur Toka po kalonte një fazë të ngrohjes natyrore. Në këtë kohë, rritja e humbjes së akullit nga shtresa e akullit të Antarktidës dhe rritja e temperaturave të oqeanit ka të ngjarë të ushqejë rritjen dhe riprodhimin e shpejtë të diatomeve, shkruan studiuesit në letër.
Ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu ka të ngjarë të krijojnë kushte të ngjashme, shkruajnë studiuesit. Ekipi beson se është e domosdoshme të mësohet më shumë se si ndryshuan ekosistemet gjatë periudhave të mëparshme të ngrohjes për të kuptuar më mirë se si do të ndryshojnë përsëri në të ardhmen.
“Antarktida është një nga rajonet më të cenueshme ndaj ndryshimeve klimatike në Tokë, kështu që studimi i përgjigjeve të së kaluarës dhe të tashmes të këtij ekosistemi detar polar ndaj ndryshimeve mjedisore është një çështje urgjente,” tha Armbrecht.