Studiuesit zbulojnë sekretin e jetëgjatësisë së jashtëzakonshme të një gjitari të vogël

Lakuriku i madh kafe, i cili është lloji më i zakonshëm i lakuriqit të natës në Shtetet e Bashkuara, ka një jetëgjatësi tepër të gjatë deri në 19 vjet. Një nga sekretet e jetëgjatësisë së jashtëzakonshme të këtij lakuriq nate është zbuluar nga një studim i fundit i kryesuar nga shkencëtarët në Universitetin e Maryland: letargji.

“Letargji ka lejuar lakuriqët e natës, dhe me sa duket kafshët e tjera, të qëndrojnë në rajonet veriore ose shumë jugore ku nuk ka ushqim në dimër,” tha autori i vjetër i studimit, profesori i biologjisë UMD Gerald Wilkinson. “Hibernatorët priren të jetojnë shumë më gjatë se migruesit. Ne e dinim këtë, por nuk e dinim nëse do të zbulonim ndryshime në moshën epigjenetike për shkak të letargjisë.

Shkencëtarët zbuluan se ora epigjenetike e një lakuriqësie të madhe kafe – një shënues biologjik i plakjes – zgjatet me tre të katërtat e vitit duke rënë në letargji për një dimër. Shkencëtarët nga Universiteti McMaster dhe Universiteti i Waterloo, të dy në Ontario, Kanada, u përfshinë gjithashtu në hulumtim, i cili u botua në Proceedings of the Royal Society B.

Mostrat e vogla të indeve nga krahët e 20 lakuriqëve të natës të mëdhenj kafe (Eptesicus fuscus) të mbledhura në dy periudha – dimri kur ata binin në letargji dhe verën kur ishin aktiv – u analizuan. Lakuriqët e natës u vendosën në një koloni kërkimore në Universitetin McMaster dhe varionin në moshë nga më pak se një vit në pak më shumë se dhjetë vjet.

Mostrat u krahasuan më pas me mostrat e marra nga e njëjta kafshë gjatë fazave aktive dhe të letargji për të përcaktuar ndryshimet në metilimin e ADN-së, një proces biologjik i lidhur me rregullimin e gjeneve. Ata zbuluan se disa zona në gjenomën e lakuriqit të natës kishin ndryshime në metilimin e ADN-së dhe këto vende dukej se po ndikonin në metabolizmin gjatë letargjisë.

“Është shumë e qartë se vendet që ulin metilimin në dimër janë ato që duket se kanë një efekt aktiv,” tha Wilkinson. “Shumë nga gjenet që janë më afër tyre dihet se janë të përfshirë në rregullimin e metabolizmit, kështu që ato me sa duket e mbajnë metabolizmin poshtë.”

Disa nga këto gjene u identifikuan si “gjene të jetëgjatësisë” nga Wilkinson dhe kolegët në një studim të mëparshëm. Sipas Wilkinson, ekziston një mbivendosje e konsiderueshme midis gjeneve të letargjisë dhe gjeneve të jetëgjatësisë, duke theksuar marrëdhënien midis letargjisë dhe jetëgjatësisë më të gjatë.

Studimi i mëparshëm krijoi gjithashtu orën e parë epigjenetike për lakuriqët e natës, e cila mund të parashikojë me besueshmëri moshën e çdo lakuriq nate në natyrë. Kjo orë u përdor në studimin aktual, duke i lejuar studiuesit të tregojnë se letargji zvogëlon moshën epigjenetike të lakuriqit të natës kur krahasohet me një kafshë që nuk fle në letargji të së njëjtës moshë.

Studime si ky ndihmojnë për të shpjeguar pse lakuriqët e natës kanë jetë më të gjatë se sa pritej për një gjitar të vogël me madhësinë e një miu. Megjithatë, ato ngrenë pyetje të reja.

“Ne ende nuk kemi një kuptim shumë të mirë se pse disa lakuriq nate mund të jetojnë një kohë vërtet të gjatë dhe të tjerët jo,” tha Wilkinson. “Ne kemi treguar se ata që jetojnë një kohë vërtet të gjatë, të gjithë ndajnë aftësinë për të dimëruar ose për të rënë shpesh në torpor. Kjo duket të jetë një pasojë, por nuk është e mjaftueshme, sepse brejtësit në letargji nuk jetojnë 20 vjet.

Wilkinson tha se ai po planifikon një studim pasues për të krahasuar plakjen epigjenetike në lakuriqët e natës të mëdhenj kafe në Kanada, ku ata bien në letargji, me të njëjtat specie në Florida, ku ata nuk bien në letargji. Duke bërë këtë, Wilkinson shpreson të marrë një pamje edhe më të qartë të rolit që luan letargji në zgjatjen e jetëgjatësisë.