Zbulime të reja në rrënojat e Antikythera

Mbyllja e Antikythera u soll së fundmi në qendër të vëmendjes nga filmi “Indiana Jones and the Dial of Destiny”. Larg imagjinatës kinematografike, një ekip ndërkombëtar arkeologësh, zhytësish, inxhinierësh dhe shkencëtarësh fizikë dhe natyrorë po gërmon aktualisht rrënojan e famshme.

Këtë vit, studiuesit kanë bërë përparim të konsiderueshëm në marrjen e njohurive të hollësishme të strukturës, stratigrafisë, vetë rrënojave dhe ngarkesës së saj të çmuar. Përveç kësaj, zona të paeksploruara më parë janë dokumentuar me përpikëri, duke mundësuar një kuptim më transparent dhe më të saktë të kësaj anijeje legjendare.

Ekspedita, e cila u zhvillua nga 19 maji deri më 18 qershor 2023, u drejtua nga Dr. Angeliki G. Simosi, Shef i Eforatës së Antikiteteve të Pireut dhe Ishujve, dhe Lorenz Baumer, profesor i Arkeologjisë në Universitetin e Gjenevës (UNIGE).

Është pjesë e një programi kërkimor pesëvjeçar UNIGE (2021-2025). Qëllimi i përgjithshëm i këtyre gërmimeve është të kuptohen më mirë rrethanat rreth fundosjes, duke ekzaminuar nga afër ruajtjen dhe pozicionimin e rrënojave, rrugën e mundshme dhe ngarkesën e saj. Zbulimet e këtij sezoni janë thelbësore për të formuluar një vizion global të kësaj ngjarje tragjike historike.

Progresi i gërmimeve u dokumentua me përpikëri duke përdorur drone të telekomanduar dhe kapje dixhitale nga zhytësit. Këto të dhëna përpunoheshin çdo ditë duke përdorur softuerin e modelimit 3D, duke mundësuar vizualizimin dhe analizimin e faqes me saktësi të jashtëzakonshme. Përveç kësaj, të gjitha gjetjet arkeologjike u dokumentuan në mënyrë rigoroze dhe u integruan vazhdimisht në një Sistem Informacioni Gjeografik (GIS), duke mundësuar analizimin e shpërndarjes hapësinore dhe kohore të zbulimeve.

Baza e të dhënave për këtë projekt ambicioz përfshin të gjitha të dhënat e njohura për rrënojat e Antikythera, që datojnë që nga gërmimet e para të kryera në vitet 1900-1901. Kjo qasje holistike mundëson një analizë të thellë dhe gjithëpërfshirëse të faqes, duke marrë parasysh të gjithë informacionin e mbledhur më parë.

Gërmimet u fokusuan në zonën në skajin lindor të vendit të mbytjes së anijes, ku vitin e kaluar u gjetën pjesë të statujave monumentale mermeri pas heqjes së një grupi gurësh të mëdhenj natyrorë. Këtë herë, ekipi zbuloi mbetjet e eshtrave të të paktën një individi tjetër, një viktimë tragjike e kësaj anijembytjeje shkatërruese.

U zbuluan gjithashtu objekte karakteristike për rrënojat e Antikythera, si fragmente statujash mermeri, qeramikë, enë qelqi dhe aliazh bakri, plumb dhe elementë druri të strukturës së anijes. Ndër fragmentet e mermerit të zbuluara, njëra me siguri i përket mjekrës së kokës së Herakleut, e zbuluar më parë gjatë ekspeditës së 2022-shit. Këto gjetje konfirmojnë rëndësinë kulturore dhe artistike të rrënojave të Antikythera.

Përveç kësaj, një zbulim emocionues u bë në një nivel më të lartë stratigrafik. Janë zbuluar disa fragmente qeramike të vonshme, gjë që tregon se një enë tjetër, ndoshta shumë më e vogël, pësoi të njëjtin fat tragjik në kohën proto-bizantine.

Ky informacion i ri hap perspektiva emocionuese mbi historinë detare të rajonit dhe nënvizon rëndësinë e vazhdimit të kërkimit arkeologjik në këtë fushë.

Mbyllja e Antikythera-s, që daton nga gjysma e parë e shekullit të 1-rë para Krishtit, është rrënoja e lashtë më e pasur e zbuluar ndonjëherë në Greqi. I vendosur rastësisht në brigjet e ishullit Antikythera në vitin 1900, ai u gërmua nga Komandanti Cousteau në vitet 1970 dhe më pas nga arkeologët grekë midis 2012 dhe 2020. Që nga viti 2021, projekti është koordinuar nga Universiteti i Gjenevës nën kujdesin e Shkollës Archae në Greqinë Sw.