Zuckerberg kërkon mbështetjen e Trump-it ndërsa Meta kundërshton rregullat e reklamave të BE-së

Mark Zuckerberg po rrit rezistencën e tij ndaj rregullimit dixhital evropian dhe ai po e bën këtë me ndihmën e Donald Trump. Ndërsa Bashkimi Evropian përparon zbatimin sipas Aktit të tij të ri të Tregjeve Dixhitale (DMA), CEO i Meta ka kërkuar në heshtje mbështetjen e ish-Presidentit Trump dhe zyrtarëve të lartë të tregtisë amerikane për të kundërshtuar atë që kompania e sheh si trajtim të padrejtë të firmave amerikane të teknologjisë.

Me dyer të mbyllura, Meta i ka kërkuar Zyrës së Përfaqësuesit të Tregtisë së SHBA-së të sfidojë rregullat dixhitale të BE-së gjatë negociatave tregtare. Sipas kontaktit të Zuckerberg me Trump, siç raportohet nga Wall Street Journal, Meta po përpiqet të pozicionojë zbatimin e DMA-së nga BE-ja si një pengesë tregtare – një që garanton hakmarrje ose mekanizma formal të mosmarrëveshjeve.

Në një memorandum të shkurtit, Trump i përshkroi veprimet e BE-së si “zhvatje jashtë shtetit” – një frazë që është miratuar që atëherë nga disa në radhët ekzekutive të Metës. Kompania thuhet se po e përdor këtë retorikë për të cilësuar qasjen e BE-së si proteksioniste dhe në mënyrë disproporcionale armiqësore ndaj platformave amerikane.

Në qendër të kësaj përballje është modeli “paguaj ose miratim” i Metës, të cilin kompania e shpërndau në të gjithë Zonën Ekonomike Evropiane në fund të vitit 202 3. Sistemi kërkon që përdoruesit ose të bien dakord për ndjekjen e gjerë të të dhënave ose të paguajnë një abonim mujor për të hequr reklamat nga Facebook dhe Instagram. Ndërsa Meta fillimisht e vlerësoi opsionin me 9,99 €, më vonë e uli koston në 5,99 € pas presionit publik dhe rregullator.

Megjithatë, rregullatorët thonë se modeli nuk arrin të përmbushë standardin e DMA për ofrimin e një alternative të vërtetë ndaj pëlqimit. Në mars, Komisioni Evropian nxori gjetjet paraprake duke thënë : “Modeli ‘paguaj ose miratim’ i Metës mund të mos ofrojë një alternativë reale në rast se përdoruesit nuk japin pëlqimin” . Ky vlerësim hapi derën për veprimet përmbarimore që mund t’i kushtonin kompanisë deri në 1 miliard dollarë gjoba.

Kjo shifër mund të jetë më e ulët se sa pritej fillimisht. BE-ja tani po anon drejt një gjobe të reduktuar të kombinuar me rishikime të detyrueshme të modelit të Metës – një strategji që synon të shmangë konfliktin e mëtejshëm me Uashingtonin.

Kjo nuk do të ishte penalltia e parë e madhe e Metës në rajon. Në maj 2023, kompania u gjobit 1.2 miliardë euro sipas rregullave të GDPR për transferimin e të dhënave të përdoruesve të BE-së në SHBA Më pas në nëntor 2024, ajo u godit me 797 milionë euro gjobë për lidhjen e Facebook Marketplace me platformën e saj kryesore.

Ndërsa Meta tërhiqet, Apple ka zgjedhur një rrugë më të qetë – dhe po funksionon. Në mars 2025, Apple përditësoi politikat e saj për iOS në përputhje me dispozitat e DMA që kërkojnë që përdoruesit të kenë zgjedhje më të gjerë në parazgjedhjet e shfletuesit dhe motorit të kërkimit.

Duke lejuar motorët e shfletuesit të palëve të treta dhe duke lehtësuar kufizimet në shpërndarjen e aplikacioneve, Apple shmangi një gjobë dhe pritet të mbyllë hetimin e BE-së pa ndëshkime të mëtejshme.

Kompania i detajoi këto ndryshime në një dokument pajtueshmërie dhe udhëzime zhvilluesish. Këto rregullime ruajtën kontrollin e Apple mbi ekosistemin e saj, ndërkohë që përputheshin me kërkesat e BE-së për ndërveprimin dhe zgjedhjen e përdoruesit.

Por pajtueshmëria e Apple nuk e ka mbajtur atë plotësisht jashtë skenës së Metës. Sipas DMA, Meta ka paraqitur 15 kërkesa të veçanta për ndërveprim duke kërkuar qasje më të thellë në sistemet bazë të Apple – më shumë se çdo kompani tjetër.

Apple u tërhoq, duke paralajmëruar se propozimet e Metës mund ta lejojnë atë të “lexojë në pajisjen e një përdoruesi të gjitha mesazhet dhe emailet e tij, të shohë çdo telefonatë që ata bëjnë ose marrin, të gjurmojë çdo aplikacion që përdorin, të skanojë të gjitha fotot e tyre, të shikojë skedarët e tyre dhe ngjarjet e kalendarit, të regjistrojë të gjithë fjalëkalimet e tyre dhe më shumë”.

Meta hodhi poshtë këto pretendime, me një zëdhënës duke deklaruar: “Sa herë që Apple thirret për sjelljen e saj antikonkurruese, ata mbrojnë veten për arsye të privatësisë që nuk kanë bazë në realitet”.

Fërkimi i Metës me rregullatorët evropianë nuk kufizohet vetëm në reklama. Në shtator 2024, kompania bashkë-nënshkruan një letër të hapur duke paralajmëruar se rregullat e BE-së për AI mund të dëmtojnë konkurrencën së bashku me Spotify, SAP, Ericsson dhe të tjerë.

Kompanitë argumentuan se rregullat e propozuara mund të shtypnin inovacionin dhe pretenduan se rruga aktuale e bllokut mund të shkaktojë tkurrjen e PBB-së së rajonit deri në 10%.

Meta tashmë ka vonuar lançimin e një modeli të ri të AI në Evropë, duke përmendur pasigurinë rregullatore. Apple gjithashtu ka vonuar veçoritë e saj “Apple Intelligence” në rajon për arsye të ngjashme.

Ndërkohë BE-ja po dyfishohet. Më 28 mars 2025, Komisioni Evropian miratoi 1.3 miliardë euro fonde për të mbështetur AI, sigurinë kibernetike dhe infrastrukturën dixhitale brenda BE-së. Nisma është krijuar në mënyrë eksplicite për të harmonizuar zhvillimin e teknologjisë me zbatimin e Aktit të AI, i cili filloi të përhapet në faza në fillim të këtij viti.

Ai ligj ndalon përdorimin e të ashtuquajturave sisteme “rreziku të papranueshëm” – duke përfshirë mbikëqyrjen biometrike në kohë reale, policimin parashikues dhe vlerësimin social të drejtuar nga AI – dhe vendos dokumentacionin dhe kërkesat e vlerësimit të rrezikut në modele me qëllime të përgjithshme si LLaMA e Metës.

Këto modele së shpejti do të duhet të zbulojnë burimet e tyre të të dhënave, metodat e trajnimit dhe rreziqet e sistemit sipas një kuadri të unifikuar evropian.

Zgjedhjet që bëjnë kompanitë tani do të formësojnë të ardhmen e tyre në tregun evropian. Pajtueshmëria në rritje e Apple e ka lejuar atë të shmangë gjobat, ndërsa strategjia e përballjes me rrezik të lartë të Metës – në gjykata, diskutime mbi politikat dhe tani gjeopolitikë – vazhdon të evoluojë.

Shefi i ri i politikave të Metës paralajmëroi më parë rregullatorët e BE-së se kompania do t’i apelonte Trumpit nëse besonte se ishte në shënjestër të padrejtë nga Brukseli.

Zuckerberg gjithashtu i ka bërë thirrje ekipit tregtar të Trump që të lidh negociatat e ardhshme të tarifave SHBA-BE me zbatimin e rregulloreve dixhitale. Sugjerimi: nëse BE-ja vazhdon të penalizojë kompanitë amerikane në mënyrë disproporcionale, ajo duhet të presë pasoja tregtare në këmbim.

Ndërsa BE-ja vazhdon të ecë përpara me axhendën e saj të zbatimit dixhital, mbetet për t’u parë nëse gambiti politik i Metës do të përkthehet në lehtësim të prekshëm rregullator – apo do të provokojë një shqyrtim të mëtejshëm në Bruksel. Por një gjë është e qartë: ky nuk është më vetëm një debat mbi privatësinë apo dyqanet e aplikacioneve. Është një garë me aksione të larta se kush do të vendosë rregullat për ekonominë dixhitale.