Bezos dhe Musk garojnë për të çuar qendrat e të dhënave në hapësirë

Elon Musk dhe Jeff Bezos kanë garuar për vite me radhë për të ndërtuar raketa dhe për të lëshuar satelitë. Tani ata po garojnë për ta çuar në orbitë bumin e qendrave të të dhënave me vlerë trilion dollarë.

Një person i njohur me çështjen tha se Blue Origin i Bezos ka pasur një ekip që punon për më shumë se një vit mbi teknologjinë e nevojshme për qendrat orbitale të të dhënave të inteligjencës artificiale. SpaceX i Musk planifikon të përdorë një version të përmirësuar të satelitëve të tij Starlink për të pritur ngarkesa të informatikës së inteligjencës artificiale, duke e paraqitur teknologjinë si pjesë të një shitjeje aksionesh që mund ta vlerësojë kompaninë në 800 miliardë dollarë, sipas personave të përfshirë në diskutime.

Vendosja e satelitëve që ofrojnë aftësi të konsiderueshme informatike të inteligjencës artificiale do të paraqesë pengesa të vështira inxhinierike dhe do të ngrejë pyetje të vështira në lidhje me çmimin e vendosjes së një mori pajisjesh në orbitë.

Mbështetësit pranojnë sfidat e funksionimit të këtyre sistemeve, duke përfshirë edhe bërjen e kësaj në një mënyrë që do të përputhej me performancën e qendrave të të dhënave të mëdha të mbushura me çipa të inteligjencës artificiale në tokë. Skeptikët besojnë se rreziqet teknike po nënvlerësohen dhe thonë se qendrat e të dhënave të bazuara në hapësirë ​​nuk do të jenë konkurruese në kosto, veçanërisht nëse fuqia dhe kufizimet e tjera lehtësohen në tokë.

Megjithatë, ideja ka tërhequr vëmendjen e shumë liderëve që punojnë në inteligjencën artificiale dhe teknologjitë hapësinore. SpaceX nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese për koment. Një zëdhënës i Blue Origin nuk pranoi të komentonte.

Vendosja e satelitëve si qendra të dhënash, sipas kësaj teorie, do t’i lejonte industrisë së inteligjencës artificiale të shmangte problemet e mëdha tokësore, siç është sigurimi i sasive të mëdha të energjisë së nevojshme për të trajnuar modelet e inteligjencës artificiale.

Mbështetësit imagjinojnë mbushjen e mundshme të orbitave me satelitë të ngarkuar me çipa që merren me llogaritjet që mbështesin aplikacionet e inteligjencës artificiale të përdorura nga konsumatorët dhe kompanitë. Duke lëvizur nëpër hapësirë, satelitët do të shfrytëzonin fuqinë e jashtëzakonshme të diellit për të funksionuar dhe për të transmetuar të dhëna përsëri në Tokë.

“Heqja e infrastrukturës që kërkon shumë burime nga Toka ka qenë një ide prej vitesh, por kjo ka kërkuar që kostot e lëshimit dhe të satelitëve të ulen. Po i afrohemi asaj pike”, tha Will Marshall, drejtor ekzekutiv i operatorit dhe ndërtuesit të satelitëve Planet Labs.

Në fillim të vitit 2027, Google dhe Planet Labs synojnë të vendosin në orbitë dy satelitë testimi që mbajnë çipat e inteligjencës artificiale të gjigantit të teknologjisë, të quajtur njësi përpunimi tensorësh. Google e ka përshkruar projektin si një nga synimet e saj për të arritur në hënë, duke pasur parasysh pengesat e vendosjes së një rrjeti qendrash të të dhënave satelitore në shkallë të gjerë.

Një sfidë është numri i satelitëve që mund të nevojiten.

Travis Beals, një ekzekutiv i Google që punon në përpjekjet për qendrën e të dhënave orbitale, tha se do të duheshin 10,000 satelitë për të rikrijuar kapacitetin llogaritës të një qendre të dhënash gigavat, duke supozuar satelitë 100 kilovatësh.

Misioni i testimit në vitin 2027 ka të bëjë me demonstrimin e elementëve kryesorë të funksionimit të satelitëve si grupe të informatikës së inteligjencës artificiale, sipas Beals. “Pastaj na pret një rrugë e gjatë dhe e vështirë për sa i përket gjithë optimizimit, të gjitha teknologjive të ndryshme të reja që na duhen për t’u zgjeruar dhe pastaj për ta bërë këtë në një mënyrë me kosto efektive”, tha ai në një intervistë.

Një mori kompanish dhe drejtuesish po përpiqen të kuptojnë qëndrueshmërinë e qendrave të të dhënave orbitale, përveç SpaceX, Blue Origin dhe Google.

Në tetor, Bezos tha gjatë një eventi në Itali se zhvendosja e qendrave të të dhënave në orbitë kishte kuptim, duke pasur parasysh energjinë diellore të disponueshme në hapësirë. Do të duhet kohë që ato të kapërcejnë kostot e infrastrukturës tokësore të inteligjencës artificiale, por ai parashikoi se kjo do të ndodhte brenda 20 vjetësh ose më shpejt.

Blue Origin i Bezos ka bërë hapa të mëdhenj këtë vit në demonstrimin e raketës së saj New Glenn, e cila është në ndërtim e sipër prej vitesh. Kjo raketë është pjesërisht e ripërdorshme dhe ka një mbulesë të madhe të projektuar për të transportuar një numër të konsiderueshëm satelitësh në orbitë.

Sam Altman, drejtor ekzekutiv i OpenAI, ka hetuar nëse kompania e tij mund të marrë përsipër një operator raketash, duke përdorur automjetet për të vendosur informatikën IA në hapësirë, raportoi The Wall Street Journal. Eric Schmidt, ish-drejtori ekzekutiv i Google i cili mori përsipër Relativity Space, një kompani që punon me raketat e veta, ka folur për qendrat e të dhënave orbitale.

Biznesi i softuerëve Red Hat i IBM dhe Axiom Space me seli në Hjuston lançuan një prototip të informatikës së të dhënave në gusht. Aetherflux, Starcloud dhe startup-e të tjera të financuara nga sipërmarrje po hartojnë planet e tyre për të konkurruar kundër lojtarëve më të mëdhenj.

Operimi i satelitëve si qendra të dhënash do të paraqesë një sërë problemesh teknike, duke përfshirë menaxhimin e temperaturave për çipat e inteligjencës artificiale në orbitë, mbrojtjen e tyre nga rrezatimi dhe transferimin e të dhënave përsëri në planet pa vonesa të gjata.

“Ka një mori sfidash inxhinierike, por mendoj se të gjitha këto sfida inxhinierike janë të zgjidhshme”, tha Jonny Dyer, drejtor ekzekutiv i Muon Space, një kompani satelitore që ishte e përfshirë në një punim kërkimor nga Google në lidhje me qendrat e të dhënave orbitale. “Në fund të fundit, gjithçka kthehet për t’u lançuar.”

Perspektiva e të paturit potencialisht mijëra satelitë që do të shndërrohen në qendra të të dhënave për t’u lançuar mund të nxisë biznesin në të gjithë zinxhirin e furnizimit të hapësirës ajrore, duke përfshirë edhe kompanitë e raketave. Zhvillimi i raketave është i kushtueshëm dhe i vështirë, por lançimet e shpeshta do t’u lejonin operatorëve të kompensonin kostot dhe të rrisnin marzhet, thonë drejtuesit e industrisë.

SpaceX i Musk ka ndjekur këtë rrugë duke lançuar flotën e saj pjesërisht të ripërdorshme Falcon 9 me ritme rekord, duke dërguar satelitë interneti për biznesin e saj Starlink dhe duke transportuar ngarkesa për klientë të jashtëm.

SpaceX me seli në Teksas synon kosto edhe më të lira me Starship, raketën masive që ka zhvilluar. Teknologjia e llogaritjes së inteligjencës artificiale do të instalohet në satelitët e përmirësuar që SpaceX i ka projektuar posaçërisht për t’u përshtatur në anijen kozmike Starship, sipas njerëzve të njohur me këtë çështje.

Raketa nuk është ende funksionale dhe SpaceX planifikon të debutojë një version të përmirësuar të saj në fillim të vitit të ardhshëm.

“Starship duhet të jetë në gjendje të dërgojë rreth 300 GW në vit satelitë të inteligjencës artificiale me energji diellore në orbitë, ndoshta 500 GW”, tha Musk në një postim në X muajin e kaluar.

Kompani të tjera të inteligjencës artificiale që duan të synojnë qendrat e të dhënave orbitale do të duhet të kuptojnë se si do t’i vendosin satelitët në hapësirë.